Każdy dział IT ma swoje granice. Nawet jeśli w firmie pracują doświadczeni administratorzy, czasem dochodzi do sytuacji, w której samodzielne działania nie wystarczą. Wtedy nie ma co eksperymentować – trzeba wezwać specjalistów od odzyskiwania danych.
Ale skąd wiadomo, kiedy to już ten moment? W tym artykule podpowiadamy, w jakich sytuacjach lepiej oddać sprawę w ręce profesjonalistów, zanim będzie za późno.
1. Dane są fizycznie na uszkodzonym nośniku
Jeśli:
- dysk nie jest wykrywany przez system,
- słychać niepokojące odgłosy (cykanie, stukanie, zgrzyty),
- nośnik został zalany, upadł lub spalił się,
- płyta główna nośnika wygląda na przepaloną lub pękniętą,
…to nie próbuj nic robić samodzielnie.
Każda próba uruchomienia takiego dysku może pogorszyć sytuację. Praca z uszkodzonym fizycznie nośnikiem wymaga specjalistycznych narzędzi, komory bezpyłowej i doświadczenia. Tu dział IT powinien bezwzględnie zlecić sprawę zewnętrznej firmie zajmującej się odzyskiwaniem danych.
2. Brak backupu, a dane są krytyczne
To najgorszy scenariusz:
- padł serwer,
- backup się nie zrobił albo był błędny,
- na dysku są dane księgowe, dokumentacja projektowa, system ERP albo dane klientów.
W takim przypadku ryzyko utraty danych przekłada się bezpośrednio na pieniądze i reputację. Jeśli jakiekolwiek działanie „na własną rękę” może pogorszyć sytuację – trzeba się wycofać i wezwać pomoc.
Profesjonalne laboratoria potrafią odzyskać dane nawet z mocno uszkodzonych nośników – ale tylko wtedy, gdy ktoś wcześniej ich nie nadpisał lub nie zniszczył mechanicznie w dobrej wierze.
3. Podejrzenie ataku ransomware
Ataki ransomware są coraz bardziej zaawansowane. Jeśli dział IT zauważy, że pliki zostały zaszyfrowane i mają zmienione rozszerzenia, a systemy przestały działać – nie zawsze wiadomo, kiedy i jak doszło do infekcji.
W tej sytuacji lepiej nie ruszać systemów bez analizy.
Profesjonaliści:
- zabezpieczą dowody (jeśli potrzebna będzie analiza incydentu),
- określą skalę ataku i sposób działania ransomware,
- ocenią, czy dane da się odzyskać bez płacenia okupu.
Wielu dostawców odzyskiwania danych współpracuje też z firmami specjalizującymi się w cyberbezpieczeństwie – co może być kluczowe w przypadku naruszenia RODO lub utraty danych klientów.
4. Utrata danych z systemów RAID lub NAS
Macierze RAID to temat rzeka. Kiedy dział IT widzi, że:
- macierz się „rozpadła” po awarii dwóch dysków,
- kontroler RAID przestał działać,
- system nie widzi woluminu lub pokazuje błędy synchronizacji,
…to samodzielne próby odbudowy mogą skończyć się trwałą utratą danych.
RAID wymaga precyzyjnej analizy sekwencji dysków, metadanych i struktury partycji. Profesjonalne firmy odzyskujące dane potrafią „złożyć” macierz logicznie w bezpiecznym środowisku i odzyskać dane, których dział IT nie widzi.
5. Kiedy nie masz drugiej szansy
Jeśli nie masz aktualnego backupu, a dane są:
- unikalne (np. oryginalne pliki projektowe),
- wymagane prawnie (np. archiwum dokumentacji),
- niemożliwe do odtworzenia (np. bazy danych bez eksportów),
…to nie warto ryzykować. Jedna nieudana próba może przekreślić szansę na odzyskanie czegokolwiek.
Profesjonalne firmy odzyskują dane bezpiecznie i bez ingerencji w oryginał – często wykonując najpierw bitową kopię nośnika i pracując wyłącznie na niej.
6. Gdy potrzebna jest ekspertyza lub dokumentacja
W niektórych przypadkach potrzebujesz:
- raportu dla zarządu lub ubezpieczyciela,
- dokumentacji do zgłoszenia naruszenia RODO,
- potwierdzenia, że podjęto wszystkie możliwe kroki.
Firmy zajmujące się odzyskiwaniem danych dostarczają raporty techniczne, opis działań, status nośnika, ocenę skuteczności odzysku i rekomendacje na przyszłość.
Taka dokumentacja to coś, czego samodzielna naprawa przez dział IT raczej nie zapewni.
Jak wybrać firmę do odzyskiwania danych?
Jeśli zapadła decyzja o skorzystaniu z usług zewnętrznych – wybieraj mądrze. Zwróć uwagę na:
- doświadczenie i specjalizację (RAID, dyski SSD, serwery),
- warunki – czy analizę robią bezpłatnie, czy płacisz za samo otwarcie sprawy,
- komunikację – czy informują Cię o każdym etapie i nie naciskają na szybką decyzję,
- opinie innych klientów, zwłaszcza firm z podobnego sektora.
Unikaj serwisów, które reklamują się jako „odzyskiwanie danych w 24h za 99 zł”. To nie jest usługa, na której warto oszczędzać.
Dział IT potrafi wiele – ale nie wszystko. Są sytuacje, kiedy warto odpuścić i skorzystać z profesjonalnych usług odzyskiwania danych. Im wcześniej zapadnie taka decyzja, tym większa szansa na sukces.
Lepiej poprosić o pomoc i odzyskać dane w kontrolowany sposób, niż stracić je bezpowrotnie przez dobre chęci i pośpiech. A po wszystkim – wyciągnąć wnioski, poprawić procedury i wdrożyć porządny system backupów, żeby taka sytuacja nie powtórzyła się drugi raz.